Idea portretu fotograficznego ma tyle samo lat co historia fotografii. Wynalezieniu fotografii przez Daguerra towarzyszyły wielkie emocje związane z możliwościami rejestracji otaczającego świata, słynne zdjęcie z okna pracowni artysty na ulicę Paryża jak i kolejne lata portretowania dla chleba i z pobudek wyższych artystycznych szerokiego grona postaci połowy XIX wieku. Możliwość zarejestrowania wyglądu człowieka w sposób mechaniczny, czyli dokumentalny oraz artystyczny z wydobyciem szczegółów jego wyglądu oraz penetrowania stanu duszy i wnętrza portretowanej osoby poprzez autorski punkt widzenia fotografa towarzyszyły od tego momentu kolejnym etapom rozwoju fotografii jako sztuki i medium oraz fotografii jako techniki otrzymywania obrazu o coraz doskonalszych parametrach technicznych i kreacyjnych.
Rozwój techniki fotograficznej spowodował, że kolejne pokolenia fotografów nadążając za nowymi trendami i stylami jak również doskonaląc swój warsztat portretowały ludzi nie tylko w studio, ale również w plenerze w ich domach i miejscach pracy. Owocem ich pracy są fotografie przedstawiające zapis sposobu życia kolejnych pokoleń mieszkańców krajów, do których dotarli fotografowie ze swoimi aparatami i realistyczny obraz wyglądu i zachowania, czy zwyczajów towarzyszących mieszkańcom miast i obszarów pozamiejskich.
Wiek XX przyniósł wyzwolenie fotografów od konieczności używania w pracy statywu. Mały poręczny aparat wyposażony w film o czułości umożliwiającej wykonywanie zdjęć z ręki spowodował wejście fotografii do wszystkich obszarów życia człowieka, rejestracji jego wyglądu, zwyczajów, zainteresowań czy życia rodzinnego.
Pojawienie się filmów barwnych umożliwiło dokumentowanie barw otaczającego świata, a w portrecie przekazanie emocji i szczegółów wynikających z różnorodności wyglądu i ras ludzkich. Dostępność i popularność fotografii jako medium zaowocowała tym, że XX i XXI wiek stały się okresem, w którym miliardy ludzi wykonały i wykonują cały czas niepoliczalne ilości zdjęć tworzących zbiorowy portret człowieka, jego życia, przemian gospodarczych i kulturowych na tle zmieniającej się cywilizacji, gospodarki, czasów rozwoju, upadku, wojen i pokoju.
Od wielu lat jestem zafascynowany panoramami fotograficznymi, jako dziedziną fotografii dającą olbrzymie możliwości kreacyjne, a pozostając jednocześnie obszarem fotografii nie do końca zbadanym i opisanym od strony teoretycznej. Praktyczne wykorzystanie panoram w krajobrazie czy w tzw. wycieczkach wirtualnych jest szeroko znane większości użytkowników przestrzeni wirtualnej. Mianem panoramy określa się najczęściej obraz fotograficzny, którego podstawa jest przynajmniej 3 x dłuższa od wysokości lub odwrotnie w przypadku panoram pionowych gdzie wysokość jest trzy razy dłuższa od podstawy. Definicja ta nie określa jednak sposobu wykonania panoramy.
W przypadku panoram wykonywanych na slajdach za pomocą aparatów dla nich dedykowanych mamy do czynienia z naświetleniem pojedynczej klatki filmu o wymiarach 6 × 17 cm lub zapisem ciągłym przez szczelinę na długości ograniczonej tylko długością użytego filmu. W przypadku panoram cyfrowych najczęściej stosowaną techniką jest fotografia sekwencyjna, a następnie łączenie kolejnych zdjęć za pomocą dedykowanych do tego celu programów w jedno panoramiczne zdjęcie.
Zaletą korzystania z takiej techniki wykonania jest możliwość ingerencji w obraz z wykorzystaniem możliwości aranżowania każdego zdjęcia składowego niezależnie. Po połączeniu uzyskujemy obraz panoramiczny, na którym może być zarejestrowana sekwencja zdarzeń lub np. powtarzająca się postać ujęta w różnej pozycji, ubraniu czy miejscu, w którym wykonywana była panorama.
Takie podejście daje możliwość wykonania nie tylko obrazu o kącie widzenia sięgającym 180 czy 360 stopni, ale również zawarcia w nim przekazu związanego z wielokrotnym ukazywaniem danej postaci w jednorodnej przestrzeni, ale w różnych aranżacjach, pozach czy stanach emocjonalnych.
Nie jest to technika montażu z umieszczeniem postaci lub ich części w przestrzeni fotografii z pominięciem rzeczywistego wnętrza, ale z pewnego typu zapis zdarzeń lub narracja opisująca daną postać w sposób zróżnicowany odnoszący się do jej życia, emocji czy twórczości. Można to porównać z zapisem filmowym, przy czym w filmie ukazywana jest nam postać w kolejnych odstępach czasu, a w tak wykonanej panoramie mamy wszystkie te elementy dostępne od razu i możemy je oglądać jednocześnie lub tez śledzić przemiany kolejno od lewej do prawej strony poddając się jednocześnie myśli autora, który to zdarzenia i kolejne portrety umieścił zgodnie ze swoim zamysłem takiego jej portretowania.
Jednocześnie nic nie stoi nam na przeszkodzie pomijania niektórych sekwencji, dowolnego ich przeskakiwania lub też powrotu i ponownego ich oglądania w kolejności narzuconej przez autora. Czynnikiem łączącym wszystkie te sekwencje opisu postaci przedstawionej na panoramie jest wspólne wnętrze, w którym odbywa się zapis życia czy wyglądu osoby portretowanej.
Wnętrze jest tak wybrane, aby kolejne sekwencje jak film przesuwały nas w przestrzeni wybranej do fotografii i przestrzeni, która jest miejscem związanym z życiem, pracą lub twórczością. Uzyskujemy w ten sposób „Portret Człowieka we wnętrzu”, który odnosi się do jego pracy, życia, twórczości czy emocji i zdarzeń, które miały wpływ na życie. Osoba tak portretowana poddaje się aparatowi fotograficznemu i autorowi wielokrotnie dopuszczając go do wnętrza, przeżyć i dokonań życiowych, a także emocji, które temu życiu towarzyszyły.
Stąd też i pomysł na tytuł projektu „Wieloportrety osobiste”. (Marek Czarnecki)